Regionaal Uitvoeringsplan Energiesysteem

Wat is het regionaal Uitvoeringsplan Energiesysteem?
Het regionale uitvoeringsplan is het resultaat van het doorlopen van een stappenplan van regionaal integraal programmeren – zie volgende pagina. Het bevat vier actielijnen met acties, initiatieven en projecten om de netimpact te reduceren en vorm te geven aan het toekomstige regionale energiesysteem. De focus ligt op acties die nu ingezet moeten worden, maar die effect hebben op de langere termijn (na 2030). Daarbij is rekening gehouden met parallel lopende trajecten, zoals bijvoorbeeld het Actieplan Netcongestie FGU en de provinciale energievisie Gelderland 1.0. Dit uitvoeringsplan wordt jaarlijks gemonitord en tweejaarlijks herijkt. Eenmalig is de looptijd van deze eerste versie 3 jaar om aan te sluiten bij de looptijd van de provinciale energievisie.

Hoe zijn we tot dit uitvoeringsplan gekomen?
Het plan van aanpak voor het regionaal programmeertraject is besproken in de GMR en op 6 september is door het Algemeen Bestuur van de GMR een positief advies gegeven voor het uitvoeren van de fase 'inzicht verkrijgen'. Vervolgens is door het Algemeen Bestuur (op 10 april 2024) een besluit genomen voor het voorzetten van dit traject inclusief het opstellen van dit uitvoeringsplan.

De kick-off van het programmeertraject voor de GMR vond plaats op 2 oktober 2023. Daarin is de aanpak toegelicht, inclusief de te nemen stappen en ieders rol daarin. Vervolgens is er gewerkt aan een gemeenschappelijke feitenbasis (stap 1). In deze stap is intensief data uitgewisseld met gemeenten uit de regio over de belangrijkste ontwikkelingen binnen m.n. de gebouwde omgeving, mobiliteit, opwekprojecten, bedrijventerreinen en industrie en glastuinbouw. Vervolgens is de impact van deze ontwikkelingen in kaart gebracht door Liander, op onderstation-niveau (stap 2). In stap 3 zijn we op zoek gegaan naar slimme ontwerpkeuzes (of maatregelen) om de impact te reduceren. De geïdentificeerde acties, maatregelen of projecten zijn opgenomen in dit uitvoeringsplan.

Van wie is dit regionaal Uitvoeringsplan Energiesysteem?
Het traject om te komen tot dit uitvoeringsprogramma is geïnitieerd en begeleid door Liander in samenwerking met de GMR en de RES Arnhem-Nijmegen. Echter, de inhoud is in samenwerking met de gemeenten, regio en provincie tot stand gekomen. Alle betrokken partijen zijn – afhankelijk van de geïdentificeerde acties in het programma, eigenaar van de inhoud en verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. Het slagen van dit proces vraagt nadrukkelijk een gezamenlijke inspanning.

Wat staat er in dit uitvoeringsplan?

Dit regionaal Uitvoeringsplan Energiesysteem is opgebouwd uit vier programmalijnen:

1. Netbewuste nieuwbouw
2. Netbewuste warmtetransitie van de bestaande bouw en glastuinbouw
3. Koppeling van vraag en aanbod en buffering van energie in de regio
4. Zet in op efficiëntere inzet van grootschalige opwek

In elke programmalijn zijn de acties genoemd en is een actiehouder aangewezen, ook is inzichtelijk gemaakt wat er nodig is om deze acties uit te voeren (randvoorwaarden en benodigde inzet).

Aan welke andere regionale opgaven raakt dit? 
Dit proces van integraal programmeren raakt de andere opgaven in de Groene Metropoolregio met o.a. de Woondeal, het regionale programma werklocaties (RPW) en de mobiliteitsopgave. Bij de stap inzicht verkrijgen is een zo breed mogelijk beeld opgehaald vanuit de beleidsopgaven bij gemeenten op deze onderwerpen en binnen de GMR zijn deze opgaven ook aangehaakt in dit proces. Het gesprek over de doorwerking van dit programma op deze opgaven en de acties uit de programmalijnen wordt momenteel gevoerd, bijvoorbeeld het afstemmen met het nieuwe RPW met bijhorende energie- en infrabehoefte en afstemming de nieuwbouwopgave met aspecten als circulair en netbewust bouwen.

Hoe verhoudt dit plan zich tot andere beleidsplannen?

• De provinciale energievisie geeft principes en keuzes aan die richting geven aan het energiesysteem op provinciaal niveau. In dit uitvoeringsplan wordt regionaal verdieping aangebracht op deze provinciale keuzes door het opstellen van actielijnen en acties. Hiermee maken we de keuzes veel concreter en specifieker voor de regio en maken we duidelijk welke rollen en actiehouders hiervoor aan de lat staan.
• Het Actieplan Netcongestie FGU is vooral gericht op de korte termijn en urgente netcongestie problematiek op het hoogspanningsnet van TenneT. De acties in dit plan hebben ook effect op het inrichten van het toekomstige energiesysteem. Daarmee is er deels overlap met dit regionale uitvoeringsplan en is dit Actieplan een belangrijke bouwsteen voor dit plan.
• De Regionale Energiestrategie (RES) was altijd gericht op alleen duurzame opwek en regionale warmtestructuren, maar wordt steeds breder ingestoken met focus op het energiesysteem. De verrijkte RES (2024) beschrijft deze bredere focus. De RES is gericht op het behalen van de klimaatdoelstelling en de acties in dit plan geven (deels) invulling aan de randvoorwaarden vanuit het energiesysteem om de doelen uit de RES te realiseren.