Liander is nu al aan de slag met het voorkomen van nieuwe, toekomstige knelpunten, door verder vooruit te kijken naar 2030-2050. En door samen met gemeenten, bedrijven en andere stakeholders slimme keuzes maken voor een toekomstvast energiesysteem. Dit wordt ook wel integraal programmeren van het energiesysteem genoemd.
Wat betekent integraal programmeren in het energiesysteem?
In de aanpak integraal programmeren wordt de uitbreiding van onze energie-infrastructuur – zowel elektriciteit, warmte, als duurzame gassen (biogas, waterstof) – in lijn gebracht met andere (gewenste) ruimtelijke ontwikkelingen én met het realiseren van klimaatdoelstellingen. Alle sectoren met een claim op het energiesysteem worden integraal meegenomen, denk aan: industrie en bedrijventerreinen, gebouwde omgeving, mobiliteit, land- en glastuinbouw en duurzame opwek.
Dit resulteert in een gedeeld beeld van het huidige en gewenste toekomstige energiesysteem en potentiële keuzes daarin. Het verkrijgen van regionaal inzicht in deze ontwikkelingen is een noodzakelijke stap en vormt tegelijk input voor andere overheden zoals de Provincie Gelderland. Ook krijgen we als gemeenten en netbeheerder een goed beeld van de (korte termijn) knelpunten rondom het prioriteren van aansluitingen bij beperkte capaciteit.
Welke stappen bevat de aanpak regionaal programmeren?
In de regionale aanpak voor integraal programmeren, ook wel regionaal programmeren genoemd, doorlopen gemeenten, Liander en de GMR een proces van vier stappen. We sluiten aan op een methode die Liander heeft ontwikkeld. Hierin staat de samenwerking tussen de regio-organisatie, gemeenten, Liander en impactvolle stakeholders centraal.
- Het creëren van een gemeenschappelijke feitenbasis: samen op zoek naar een volledig en gedeeld beeld van ontwikkelingen in vraag- en aanbod van energie in de regio.
- In kaart brengen van de benodigde netcapaciteit: een doorvertaling van de (gewenste) ontwikkelingen in benodigde netuitbreiding, in ruimte, tijd en geld – door Liander.
- Potentiële keuzes in beeld: de impact op het net proberen te reduceren door samen ontwerp- en beleidskeuzes te zoeken en te vertalen naar concrete acties.
- Samen programmeren: gewenste prioriteiten op elkaar afstemmen en opstellen van een uitvoeringsplan. Hiervoor is een goede samenwerking tussen provincies, gemeenten en netbeheerders cruciaal.
Waarom is inzicht verkrijgen in het energiesysteem belangrijk?
De recente ontwikkelingen laten zien dat netcongestie op korte termijn een belangrijke belemmering vormt bij het realiseren van de beleidsdoelen van overheden. De urgentie voor het aanpakken van netcongestie en het inzichtelijk maken van de knelpunten is groot. Tegelijk moeten we ook verder vooruitkijken na 2030 om congestie te voorkomen. Inzicht verkrijgen in deze ontwikkelingen op korte en lange termijn is daarom noodzakelijk,. Dat blijkt ook uit de bestuurlijke bijeenkomst op de regio-overleg(t) dag in juni 2023. De GMR heeft daarom in de afgelopen maanden samen met Liander een (verkennende) rol gespeeld om zo inzicht te krijgen in energievraag en -aanbod (nu en gepland) en de knelpunten die hierdoor ontstaan.
Wat is er al gebeurd de afgelopen tijd?
In september 2023 is er een start gemaakt met de gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen voor de aanpak regionaal programmeren. Hiervoor is een aantal bijeenkomsten georganiseerd. En tijdens een ambtelijke kick-off op 4 oktober is een toelichting gegeven op het proces en de aanpak.
Vervolgens zijn in november vier gebiedsateliers georganiseerd voor ambtenaren vanuit alle sectoren/domeinen (wonen, mobiliteit/logistiek, duurzame opwek, bedrijventerreinen/industrie) van alle gemeenten. Deze sessies zijn nuttig geweest om inzicht te krijgen in de prognoses van Liander. Tegelijkertijd hebben gemeenten veel nieuwe ontwikkelingen gedeeld voor de periode tot 2030 en 2030-2050. Er ontstond wederzijds begrip over het belang van het delen van deze data. Ook was er sprake van een goede wisselwerking tussen de verschillende sectoren/domeinen tussen en binnen gemeenten. De opgehaalde input bevat zowel harde als zachte plannen en is meegenomen in de impactanalyse van Liander.
In januari 2024 heeft Liander de prognoses geupdatet en heeft ze de uiteindelijk impact van deze plannen op het net doorgerekend. Begin februari heeft de GMR samen met Liander voor de tweede keer een aantal gebiedsateliers georganiseerd. In deze bijeenkomsten zijn we samen met gemeenten dieper ingegaan op de ontwerp- en beleidskeuzes voor het energiesysteem vanaf 2030 die mogelijk zijn om de netimpact te verkleinen. Tot slot verwerken de GMR en Liander, in afstemming met de gemeenten, deze acties en slimme keuzes in een uitvoeringsplan. Dit plan is naar verwachting rond de zomer 2024 gereed.