Waarom zijn er netcongestie maatregelen nodig in het FGU gebied?
Zonder gerichte maatregelen raakt het elektriciteitsnet in Flevopolder, Gelderland en Utrecht (FGU) de komende jaren overbelast doordat consumenten en ondernemers in hoog tempo om meer elektriciteit vragen. Om overbelastingen te voorkomen hebben de netbeheerders nieuwe aanvragen van grootverbruikers op de wachtlijst moeten plaatsen. Dit blijkt nog onvoldoende effect te hebben om een betrouwbare elektriciteitsvoorziening te garanderen.
Wat wordt bedoeld met het FGU-gebied en waarom is dit van belang?
Het FGU-gebied bestaat uit de Flevopolder, Gelderland en Utrecht. In deze gebieden zijn meerdere netbeheerders actief. Het elektriciteitsnet van TenneT, Liander en Stedin is nauw met elkaar verbonden en kent geen provinciegrenzen. Daardoor raken overbelastingen in de ene provincie ook de andere, dit geldt ook voor de maatregelen die verlichting moeten brengen. De Flevopolder, Gelderland en Utrecht hebben hierdoor een gezamenlijke opgave om het probleem op te lossen. De netbeheerders, provincie en ministeries werken samen met lokale overheden aan de verdere uitvoering van de maatregelen.
Wat is de oplossing voor deze netcongestie in Gelderland?
De provincie Gelderland heeft samen met netbeheerders TenneT en Liander een maatregelenpakket (actieplan) aangekondigd om vanaf 2026 zoveel mogelijk wachtlijsten voor consumenten en MKB te beperken en, als uiterste maatregel, het gericht afschakelen van de elektriciteitsvoorziening voor grootverbruikers te voorkomen. Met deze maatregelen voorkomen we dat naast bedrijven straks ook huishoudens en MKB niet meer aangesloten kunnen worden en we in Gelderland te maken krijgen met ernstige stroomuitval. Hiervoor moeten we richting 2029 samen met Utrecht en Flevoland 475 MW aan vermogen vrijspelen om piekbelastingen op te kunnen vangen.
Welke maatregelen worden getroffen in Gelderland?
In het actieplan van Gelderland zijn meerdere maatregelen voorgesteld om de netcongestie te verhelpen en het tekort te verlagen. De drie maatregelen met de meeste potentie zijn:
- Netefficiënte installaties in bestaande bouw: hybride warmtepompen i.p.v. elektrische bij vervanging van installaties in bestaande woningbouw.
- Netbewuste woningbouw: nieuwbouwwoningen die minder stroom verbruiken.
- Netbewust laden van elektrische voertuigen: laadpalen die tijdens grote drukte op het net niet laden.
De inzet van regelbare opwek passen Liander en TenneT toe op de plekken waar het meest nodig is. Vooralsnog is dit alleen het geval in Utrecht en de Flevopolder en nog niet in Gelderland. Deze maatregel betreft de tijdelijke en sporadische inzet van 'regelbare opwek', zoals grootschalige generatoren die draaien op gas.
Wat betekenen deze maatregelen voor de nieuwbouwplannen?
Voor Gelderland en de Flevopolder geldt dat de kleinverbruik ontwikkelingen doorgaan aangezien de opgehaalde woningbouw prognoses zijn meegenomen in hun berekeningen. Hierbij is het van belang om zoveel mogelijk in zetten op de voorgesteld maatregelen o.a. het netbewust bouwen om te voorkomen dat er een rem komt op deze ontwikkelingen.
Wat is de impact van deze maatregelen op huishoudens en bedrijven?
Jaarlijks voeren netbeheerders een meting uit, waardoor ook de situatie op lokaal, regionaal, provinciaal en boven provinciaal kan worden gevolgd. Voor Gelderland en de Flevopolder zal dit weer plaatsvinden in mei 2025. Als er onvoldoende perspectief is op de effectiviteit van de voorgestelde maatregelen in dit Actieplan wordt een wachtrij op kleinverbruik ingesteld. Met andere woorden: het is van belang vol in te zetten op de maatregelen in dit actieplan. Dat geeft de beste papieren om te voorkomen dat er voor de hele provincie moet worden ingegrepen en er een wachtlijst komt voor consumenten en MKB. Onverhoedse verstorende ontwikkelingen uiteraard daargelaten.
Wat doen de netbeheerders om dit probleem structureel te verhelpen?
De Flevopolder, Gelderland en Utrecht (FGU) blijven de komende jaren met netcongestie te maken houden. Zowel de regionale (Liander en Stedin) als de nationale netbeheerder (TenneT) investeren fors in de verbouwing en uitbreiding van het netwerk. De structurele oplossing van de congestie op het hoogspanningsnet is het splitsen van het FGU-net in 4 pockets en het uitbreiden van de transformatoren op de koppelstations en deze is naar verwachting in 2029 gereed. Uitbreiden kost veel tijd. Dat komt door lange procedures en doorlooptijden van projecten en de krappe arbeidsmarkt. Terwijl er op dit moment al op alle netvlakken uitdagingen zijn: laagspanning, middenspanning en hoogspanning. Dit actieplan is gericht op het op korte termijn oplossen van het minimale tekort in FGU op hoogspanning.