Hoe slaag je erin extra ruimte voor bedrijven te creëren op bestaande bedrijventerreinen? In de provincie Utrecht zetten ze actief in op herstructurering van werklocaties en weten ze er intussen wel raad mee. Sander van Schijndel van de Ontwikkelmaatschappij Utrecht (OMU) geeft tijdens deze workshop de aanwezigen een kijkje in de Utrechtse keuken.
De groep van de workshop is bewust klein. “Zodat we met elkaar echt in gesprek kunnen”, legt Jolanda van Rensch, opgavemanager Productieve Regio van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, uit. En dat is precies wat er vanaf de eerste minuut gebeurt. Na de introductie van Michel Hek van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen vertelt Sander van Schijndel kort wat de OMU doet. In 2011 is de ontwikkelmaatschappij ontstaan met als doel bestaande werklocaties te herstructureren en transformeren. Onder het motto ‘plaats maken voor de nieuwe economie’ pakt de OMU verouderde kantoor- en bedrijfsruimtes aan. Door bestaande werklocaties te verdichten, ontstaat ruimte voor nieuwe bedrijvigheid.
Strategisch aankopen
De OMU blijkt een absolute koploper op dit gebied in Nederland. Met zo’n dertig projecten aan ervaring kan Van Schijndel er dan ook volop over vertellen. Hij legt uit dat de OMU investeerder, financier en intermediair is. De aanpak komt concreet neer op het aankopen van bedrijven op kansrijke ontwikkellocaties. Er worden afspraken gemaakt over de ruimte die achterblijft en er wordt geherstructureerd, zodat ruimte ontstaat voor meerdere en passende nieuwe bedrijven. Van Schijndel noemt dit ‘strategisch aankopen’. “Door aan te kopen, creëren we schuifruimte”, legt hij uit.
Pot geld
Duidelijk is dat dit herstructureren en transformeren een kostbare aangelegenheid is. De OMU kreeg enkele jaren geleden dan ook 30 miljoen euro gestort door de provincie. Met deze pot geld financiert de OMU bedrijfsaankopen en het proces. De investering wordt gedaan met een revolverend fonds waarbij 40 procent verlies mag worden geleden. Je moet namelijk realistisch zijn: “Slechts een deel van de investering valt terug te verdienen. De investering betaalt zich vooral terug in toekomstbestendigheid van werklocaties.” De rol van de OMU is daarnaast de beoogde ontwikkeling te faciliteren. Door onder meer ook op te treden als intermediair tussen alle betrokkenen: bedrijven en overheden.
Complex en langdurig
Of de aanpak ook voor onze Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen haalbaar is? Ook daarop luidt het antwoord: “Zonder pot met geld ben je nergens.” Los daarvan is de ervaring van Van Schijndel dat het een ‘nogal complexe en landurige’ opgave is. Maar wel een noodzakelijke en die noodzaak geldt ook voor onze regio. Want ook in ons gebied is veel behoefte aan herstructurering van werklocaties. Om zo minder beroep op de toch al schaarse uitbreidingsruimte te hoeven doen. Hoewel herstructurering en verdichting ook het adagium in de Groene Metropoolregio wordt, is het de vraag of wij dat op dezelfde schaal kunnen doen. In Utrecht is de afspraak dat 25 procent van de uitbreiding plaatsvindt op bestaande bedrijventerreinen, in onze regio is berekend dat dit maximaal 5 tot 10 procent gaat zijn. “En ook dat is al een enorme opgave”, zegt opgavemanager Jolanda van Rensch die ook in de zaal zit. “Maar hier moeten nog regionale afspraken over worden gemaakt worden.”
Focus op the gap
Van Rensch is tevreden over de workshop. “Zeer leerzaam”, zegt ze na afloop. “Zelfs de kenners geven aan dat ze veel informatie hebben gekregen.” De gouden tip van de OMU volgens haar? “Focus je als overheid op het mkb, de groep waar de markt niet vanzelfsprekend op inzet.” Ze legt uit dat er in de markt wel al veel initiatieven gaande zijn. Die richten zich vooral op de ontwikkeling van kleinschalige bedrijfsunits, die ook zeker nodig zijn. Of juist op grote bedrijfsverplaatsingen. Maar het leeuwendeel van de bedrijventerreinen is gevuld door het mkb. Kortom, focus op the gap, de middengroep. Eén ding is zeker: aan draagvlak ligt het niet in onze Groene Metropoolregio. Van Rensch: “Het Rijk, de provincie, gemeenten en bedrijven; iedereen ziet de noodzaak. Maar zonder geld lukt het niet. En ja, er blijft toch ook nog uitbreidingsruimte nodig. Laten we duidelijk zijn: in onze regio staan we aan het begin van deze beweging. Tot nu toe zochten we de uitbreidingsruimte vooral in nieuwe locaties. Maar ruimte is schaars en daarom is het belangrijk ook naar de herontwikkeling van bestaande locaties te kijken. Dan is het mooi dat we vandaag geïnspireerd zijn door een provincie die al een stap verder is.”
