Er liggen mooie plannen voor onze Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen (GMR). De stap naar uitvoering klinkt eenvoudig. Toch: doe het maar eens. Zeker als binnen een gebied verschillende ambities samenkomen. Aan de hand van gebiedsuitwerkingen valt de puzzel vaak te leggen.
De komende jaren moeten we 60.000 woningen bouwen. Dat vraagt ook om banen, mobiliteitsoplossingen, leefkwaliteit, recreatieve voorzieningen en niet te vergeten: aandacht voor het landschap. Niet voor niets kregen de Verstedelijkingsstrategie en het regioarrangement de titel ‘Meer landschap, meer stad’. Nu de fase van realisatie aanbreekt, blijkt hoe ingewikkeld de volgende stap is. Wat krijgt prioriteit? In welke volgorde gebeurt wat? Kunnen al die plannen eigenlijk wel in dat ene gebied? Inmiddels blijken gebiedsuitwerkingen een dankbaar hulpmiddel. Planoloog Stefan Tempelman houdt zich bij de GMR bezig met de gebiedsuitwerkingen. Hij legt uit: “In gebieden waar verschillende aspecten samenkomen, zorgt een gebiedsuitwerking voor inzichten. Op basis daarvan zijn dan keuzes te maken. Eerst bekijken welke functies er komen in een gebied en dan de stap maken naar concrete acties en maatregelen.”
Onderzoeksagenda
Aan de eerste gebiedsuitwerkingen wordt al gewerkt. Tempelman: “De regio hebben we opgedeeld in de vier deelgebieden: Arnhem-Veluwezoom, Rijk van Nijmegen, Middengebied en De Liemers. Per gebied hebben we in kaart gebracht waar de uitdagingen liggen. Dat is onze Onderzoeksagenda.” Ter illustratie schetst de planoloog de situatie in het zuidwesten van Nijmegen. “Vanuit economie zijn er in dit gebied plannen. De wens is dat het gebied een landschapspark wordt, er wordt aan woningbouw gedacht en er zijn ideeën voor nieuwe infrastructuur. Dat zijn zoveel functies, dat je op je klompen aanvoelt dat het niet allemaal gaat passen. De gebiedsuitwerking helpt dan bij de afweging: wat is de beste balans? Wij denken bijvoorbeeld ook mee over welke functies eventueel kunnen samengaan. Dat leidt tot een advies over de invulling van het gebied.”
Klik op de kaart met gebiedsuitwerkingen om te vergroten
Twee manieren
Vaak vraagt een gebiedsuitwerking ook dat we het meer concreet maken. “Bijvoorbeeld als meer inzicht in de maatregelen nodig is om tot uitvoering te komen”, legt Tempelman uit. “In feite doen we ons werk op twee manieren. Naast het onderzoek naar de functies, gaat het bij de uitwerking van de plannen vaak ook om de vertaling naar concrete maatregelen en acties. Aan de hand van de doelen doen we een voorstel voor prioriteiten. Dat maakt de besluitvorming makkelijker. Want goed om te weten: wij nemen niet de besluiten, dat doen de vier overheden in het gebied (Rijk, provincie, regiogemeenten en waterschappen).”
Gebiedstrekker
De coördinatie van de gebiedsuitwerkingen ligt in handen van een ‘gebiedstrekker’ uit één van de deelnemende gemeenten. Er is ook nauwe samenwerking met de provincie, waterschappen en soms het Rijk. Dat levert regelmatig verrassende resultaten op. Een mooi voorbeeld is volgens Tempelman het deelgebied Arnhem-Veluwezoom. In dit gebied heeft de provincie de uitdaging om de natuur in de beekdalen te verbeteren. Daarnaast ligt er de opgave om woningen te bouwen. “Wij maakten inzichtelijk hoe die twee uitdagingen mogelijk aan elkaar konden worden geknoopt. De bestuurders besloten dit te doen en vervolgens gingen wij aan de slag met de vraag: waar begin je mee? Is de eerste stap de natuurlijke kwaliteit weer omhoog krijgen en de tweede stap de verstedelijking of doe je dit andersom? Met dat soort combinaties zijn we op dit moment bezig. De beekdalen gaan ook de stad Arnhem in. En wetende dat Arnhem bezig is om meer groen in en om de stad aan te brengen, is dit een logische keuze. Want hoe mooi is het om nieuwe bewoners gelijk te laten wonen en leven in een verbeterde aantrekkelijke, groene omgeving? Dit is echt een voorbeeld waar verschillende elementen samenkomen.”
Cyclisch proces
“De Onderzoeksagenda is een cyclisch proces”, zegt de planoloog. “Elk jaar actualiseren we die agenda, zodat we altijd precies weten waar het schuurt en dus waar iets extra’s moet gebeuren. Natuurlijk kan er een moment komen waarop we in ons gebied alle grenzen van het mogelijke hebben bereikt. Ook dan zijn wij er om de bestuurders te helpen bij het maken van de keuzes. Uiteindelijk is het grote doel dat het voor zowel nieuwe als onze bestaande inwoners beter wordt. Zo’n 60.000 nieuwe woningen erbij is veel, maar de regio telt nog veel meer bestaande woningen. Voor iedereen moet het hier groener, schoner en beter bereikbaar worden. Ik ga ervan uit dat onze samenwerking in de gebiedsuitwerkingen zich gaat uitbetalen in resultaten.”